Eski Anadolu’nun Yetiştirdiği, Dünya Kadını Olmaya Aday Bir Kraliçe
Puduhepa ve Memleketi Lavazantiya Kentinin Yeri Hakkında
Sonu Gelmez Kavga
Peki Biri Hitit Ülkesinde, Diğeri Kizzuvatna’da Birbirinden Bu Uzak İki Kalp Birbirini Nasıl Buluyor?
Hitit Kolordu Komutanı Prens Hattuşili Kadeş Savaşına Giderken Lavazantiya’dan Geçiyor, Bunu Belki Kasten Yapıyor ve Puduhepa İle Tanışıyor
MÖ 1280’lerde Mısır’la Hititler arasında Doğu Akdeniz’de (Levant) hakimiyet kurma çabaları yüz yıllardan beri süregelen çabalar sonucu kaçınılmaz derecede Kadeş Savaşı çıkınca, prens Hattuşili, Çorum, Amasya, Tokat ve Sivas civarında aranan Yukarı Ülke ve Hattuşa çevresinin mahallî kralı idi. Başkenti Amasya yakınlarında aranan Hapkiş idi. İmparatorluk toprakları, iki kardeş arasında paylaşılmıştı ve II. Muvatalli Konya Ovası’nda Aşağı Ülkedeki Tarhundaşşa’ya kaçmak zorunda kalmıştı. Hattuşili’nin kendi ifadesine göre, o sanki hiçbir şey olmamış gibi kardeşi II. Muvatalli’ye yardım etmek için çoğu çapulcu ve yerli Anadolulu Kaşkalılardan oluşan kendi emrindeki kolordusuyla Kadeş Savaşı’na katılmak üzere yollara dökülmüştü.
RESIM : Kadeş Savaşı’nda yenilgiye uğrayan Hitit askerleri can havliyle kendilerini Asi Irmağı’na atarak kurtulmaya çalışmışlarsa da yüzme bilmeyenler boğulmuştu.
Kadeş savaşını kimin kazanıp, kimin kaybettiği bilinmiyor. Kesin bir zafer yok, onun için açık çarpışma ve gerilla savaşları barış antlaşması yapılıncaya kadar 17 yıl sürüp gitmiştir. Hattuşili savaş sonrası dönüş yolunu Lavazantiya kenti üzerinden eyalet merkezi Hakmiş’e doğru gidecek şekilde ayarlamıştır. Bunu niçin yaptığını bir türlü ifşa etmemektedir. Kendisine sorulursa, güya aşk ve savaş tanrıçası Lavazantiya İştar’ına tapınmak ve kurban sunmak gayesiyle oraya uğramış. İnada, dik kafalılığa bakın, Puduhepa’ya âşık oldum, onunla evlenmeye gittim, demiyor! O zamanın şartlarında bile bunu erkeklik şerefine aykırı addediyor! Eğer illa da bir tanrıçaya kurban sunacaksa, bunu niye baş tanrıçası, kendi eyalet merkezine kapı komşusu, Yıldızeli yakınlarında yer alan Kayalıdere’ye konan Şamuha’da tapınılan İştar’a yapmamıştır, gene onun davranış ve yazdıklarını yalanlayan olaylar arasındadır.
Evlilik ve (eğer yapıldıysa) düğün babanın yaşadığı Lavazantiya’da gerçekleşmiş olabilir, ancak hiçbir şey bilmiyoruz! Kadını beraberinde Yukarı Ülke ve Hattuşa civarındaki krallığının başkenti o ücra, insanları, dili, dini, coğrafyasıyla kendi memleketine hiç benzemeyen Hakmiş’e getirdi. Puduhepa uzun bir süre „Hakmiş Kraliçesi“ olmakla yetindi. Kraliçelik beklerken vali karısı olmak, kesinkes hayal kırıklığı yaratmıştı. Hakpiş o sıralar savaşlar, isyanlar, göçler ve Kaşka saldırıları yüzünden savaş mağduru öksüz, yetim, aç, sefil, perişan prens, prenses ve hanedan mensubu diğer çocuklarla dolup taşıyordu. Puduhepa onlara sütanneliği yaptı, çevreyi ve insanları tanıdı, en başta dil, din, örf ve adetler olmak üzere kendisine yabancı olan her şeyi harıl harıl öğrendi.
Prof. Dr. Ahmet ÜNAL
